GRAMAJ
Gramaj kağıdın 1 m2 sinin gram cinsinden ağırlığıdır. Kağıdın bazı fiziksel özellikleri gramaja bağlı olarak değişim gösterir. Bu nedenle baskı ve kullanım kalitesini etkilemesini önlemek amacıyla üretim esnasında makine eni ve makine boyu yönlerinde kontrol edilmesi gerekmektedir. Gramaj laboratuarlarda hassas elektronik terazilerle ölçülmektedir.
KALINLIK
Bir tek kağıt parçasının alt ve üst yüzeyi arasındaki mesafenin mikron cinsinden ölçüm sonucudur. Kağıdın kalınlığının hem aynı tabakada, hem de art arda gelen tabakalarda homojen olması gerekir. Çünkü kalınlık değerleri arasında oluşabilecek farklar baskı sırasında kırışmalara ve mürekkep alımının farklı olması ve dolayısıyla ton farklılıklarının oluşmasına sebep olur. Kalınlık değeri blanket ayarı ve verilecek mürekkebin basıncının ayarlanması açısından da önemlidir.
RUTUBET
Kağıdın bünyesinde bulundurduğu su miktarıdır. Kağıt neminin yüksekliği veya düşüklüğü kalite yönünden olumsuz sonuçlara neden olur. Kağıt nemi düştükçe kağıt kırılgan bir hal alır. Kağıt neminin fazla olması ise kağıtta mürekkebin fiziksel ve kimyasal kurumasını geciktireceği için baskı kalitesini etkiler.
Kağıt için üretimden çıkış nemi kadar saklama koşullarındaki nem değeri de çok önemlidir. Kağıt hidrofil yani su seven bir yapıda olduğundan rutubeti kendisininkinden yüksek bir ortama girdiğinde rutubet almaya, tersi durumda ise rutubet vermeye eğilimlidir. Bu nedenle çevre rutubeti kağıt rutubetiyle dengede olmalıdır. Eğer bu denge yoksa kağıtla çevre arasında rutubet dengeleninceye kadar nem alışverişi olmakta, bu da kağıtta düz duruşu etkilemekte, kağıdın basılabilirliğini ve işlenebilirliğini etkileyen ondülasyon ve kıvrılma sorunlarına yol açabilmektedir. Saklama koşullarında en ideal bağıl nem oranı % 55 dir.
COBB DEĞERİ
Kağıt yüzeyinin suya karşı gösterdiği direncin veya suyu kabulünün bir ölçüsüdür. Belli bir süre içinde 1 m2 kağıt yüzeyi tarafından emilen su miktarının gr/m2 cinsinden değeri olup bu süre dünya standartlarında etiket ve karton cinsi kağıtlarda 120 sn, ofset, fotokopi ve kuşe kağıtlarda 60 sn dir.
Cobb değerinin mutlaka optimum bir aralıkta tutulması gerekmektedir. Cobb değerinin düşük veya yüksek olması mürekkebin kağıda teması sırasında baskı kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir. Ofset baskı tekniğinde baskı mürekkebi ile kullanılan su, baskı sırasında baskı kauçuğu vasıtasıyla kağıt yüzeyi ile temas etmektedir. Kullanılan bu su kağıt yüzeyi tarafından kontrollü olarak alınmazsa çeşitli baskı sorunlarına yol açabilmektedir.
MUKAVEMET
Mukavemet kağıdın kopmadan önce dayandığı birim genişlik başına en büyük kopma direncidir. Makine yönü (boy) ve makine yönü tersi (en) olmak üzere iki yönde kontrol edilir. Baskı öncesi mukavemet kadar baskı sonrası mukavemet değeri de oldukça önemlidir. Dört renk baskıdan sonra mukavemet değerinde en az % 28 artış olması beklenir. Bu artış gözlenmiyorsa kağıt-mürekkep dengesizliği var demektir. Mukavemet değerindeki bu artış % 100 seviyelerine çıkabilmektedir.
YÜZEY DÜZGÜNLÜĞÜ
Yüzey düzgünlüğü baskı sektöründe perdah olarak bilinir. Perdah iyileştikçe yeterli örtücülük için gerekli baskı mürekkebi ihtiyacı azalmakta ve baskı kalitesi ve baskı parlaklığı artmaktadır. Yüzey düzgünlüğü iki farklı metotla ölçülmektedir. Bendtsen Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz bir yüzey arasında geçen hava hızı ölçülür. Birim olarak ml/dak kullanılır ve sayısal değer küçüldükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır. Bekk Metodu ile ölçüm yönteminde kağıt tabakası ile düz yüzey arasından geçen havanın geçiş süresi ölçülür. Birim olarak sn kullanılır ve sayısal değer büyüdükçe yüzeyin daha düzgün olduğu anlaşılır.
Kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum yüzey düzgünlüğü değerleri vardır. Örneğin fotokopi kağıtlarında, fotokopi çekimleri sırasında problemlere sebebiyet verdiği için çok yüksek yüzey düzgünlüğü değeri istenmemektedir. Buna karşılık kuşe kağıtlarda yüzey düzgünlüğü değerinin iyi olması istenmektedir.
POROZİTE
Birim zamanda, birim basınç farkı altında birim alandan geçen ortalama hava akış miktarıdır. Hava geçirgenliği ml/dak olarak ifade edilir. Porozite değeri sayısal olarak artıkça kağıdın hava geçirgenliğinin yüksek olduğu anlaşılır. Porozite değeri de kağıdın cinsine ve kullanım alanına göre optimum düzeyde olmalıdır. Baskı kağıtlarında porozite değerinin yüksek olması mürekkebin kağıda nüfuz etmesi sırasında problem yarattığından baskı kalitesini olumsuz yönde etkiler.
OPTİK ÖZELLİKLER :
a- BEYAZLIK
Beyazlık kağıt yüzeyinden yansıyan mavi ışığın göstergesidir. R457 dalga boyunda ölçülmektedir. Beyazlık değeri, ölçüm yapılan cihazın UV filtresinin açık ya da kapalı olmasına bağlı olarak değişmektedir. Örneğin UV filtresi kapalı bir cihazla yapılan ölçüm sonucunda 86.0 ölçülen beyazlık değeri, aynı cihazla UV filtresi açık iken 93.0 ölçülebilir.
Beyazlık değerinin sayısal olarak artması, kağıdın beyazlığının yüksek olduğunun göstergesidir. Kağıdın her iki yüzeyinin beyazlık değerinin aynı olması istenmektedir. Gözle görülür beyazlığın arttırılması amacıyla optik beyazlatıcılar ve çivit boya kullanılmaktadır.
b- CIE
D65 gün ışığı ışık kaynağı altında elde edilen değerler flüoresans beyazlatıcı maddeler içeren veya içermeyen kağıdın gözle görülür beyazlığına karşılık gelir. Sayısal olarak değerin artması, kağıttaki gözle görülür beyazlığın artması olarak ifade edilir.
c- OPASİTE
Kağıdın ışık geçirgenliğidir. Bir kağıdın, altındaki aynı cins kağıtları gösterme derecesinin tespiti için kullanılır ve yüzde cinsinden ifade edilir. Baskı kağıtları ve zarf kağıtları için önemli bir özelliktir. Özellikle düşük gramajlı kağıtlarda daha ön plana çıkar. Kağıdın ince olması, baskının arka yüzde görünme riskini arttırdığı için opasitenin yüksek olması gerekmektedir.
YÜZEY pH DEĞERİ
pH değeri bir çözeltinin asitlik veya bazlık derecesini tarif eden ölçü birimidir. pH metre veya turnusol kağıdı ile ölçülebilir. Sayısal olarak 1 – 14 arasında değerlenir. pH değerinin 7 den küçük olması çözelti içinde asit konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 den büyük olması baz konsantrasyonun yüksek olduğunu, 7 olması çözeltini nötr olduğunu gösterir.
SU YOLU
Kağıdı meydana getiren elyafların safiha içerisinde dizilişleri kağıdın su yolunu oluşturur. Üretim prosesi esnasında kağıt makinesinde kağıdın akış yönü Su Yolu, makine enindeki yönü Su Yolu Tersi olarak adlandırılır. Kağıdın düz durma, mukavemet, yırtılma gibi bazı fiziksel özelliklerindeki değişimler, elyafların diziliş yönü olan su yolu yönünde daha fazla gözlendiğinden pilyaj, kıvrılma vb. konularda Su Yolu kavramı dikkate alınması gereken bir özelliktir.
Ülkemizde genel bir kural olarak kağıt ebadının ikinci sayısı su yolunu göstermektedir. Örneğin 64*90 ebadında olan bir kağıdın su yolu, uzunluğu 90 cm olan kenara paraleldir. 100*70 ebadında olan bir kağıdın su yolu da uzunluğu 70 cm olan kenara paraleldir.
- DÜNYADAKİ TAHMİNİ GELİŞMEReferans : Dünya Dijital Teknolojilerdeki Gelişmeler Sempozyumu
OFSET : Kullanım oranı aynı kalacak.
ROTOGRAVÜR : Kullanım oranı aynı kalacak.
FLEKSO : Kullanım oranı artacak.
INK-JET : Kullanım oranı artacak.
TİPO : Kullanım oranı düşecek.Referans: DOW firmasının 2004 yılı araştırma sonuçları baz alınmıştır. - BASKI SİSTEMLERİNE GÖRE KULLANILAN MÜREKKEPLER
– OFSET : Pigment bazlı, yüksek yoğunluklu mürekkep,
– ROTOGRAVÜR : Solvent / su ve pigment bazlı, düşük yoğunluklu mürekkep,
– FLEKSO : Solvent, pigment bazlı mürekkep,
– TİPO : Pigment bazlı, yüksek yoğunluklu mürekkepler kullanılmaktadır. - OFSET BASKI TEKNİKLERİ
Tabaka Ofset Baskı Tekniği
Ofset baskı tekniği, yağ bazlı baskı mürekkebi ile suyun birbirine karışmaması prensibine dayanır. İmaj kalıp üzerine fotogrofik yöntemlerle aktarılır. Baskı yapılacak ve yapılmayacak alanlar arasındaki fark kimyasal yolla elde edilir ve klişe yüzeyinde yükseklik farkı meydana getirilmez. Tabaka ofset baskı makinelerinin her bir ünitesinde kalıp silindiri, blanket, basınç silindiri, mürekkep ve su tatbik sistemleri bulunur.
Web Ofset Baskı Tekniği
Yüksek kalitede dört renk baskı yapabilen ofset baskı makineleri 50’li yılların sonları ile 60 ‘lı yılların başında yaygınlaşmıştır. Web ofset baskı, prensip olarak tabaka ofset baskıya benzemekle beraber baskı konfigürasyonu geliştirilmiştir. Bu yeni sistemde kağıdın her iki yüzü aynı anda basılabilmektedir. Günümüzde en yaygın ofset makineleri; üzerinde dört veya daha fazla baskı ünitesinin bulunduğu ve kağıda bu üniteler arasından tek geçişte baskı yapılabilen makinelerdir. Bu makinelerin bazılarında dört üniteden sekiz üniteye kadar baskı ünitesi bulunur. Kurutma işleminden geçtikten sonra otomatik olarak toplanır.
Web ofset baskı makinelerinde kullanılan kağıt kaplamasız ise, mürekkebin kuruması absorpsiyon yolu ile olacağından ayrıca bir kurutma işlemine gerek duyulmaz. Mürekkebin kuruması, yapısında bulunan solventin buharlaşması ile gerçekleşir. Baskı hızı yüksektir.
Ofset Baskıda Kullanılacak Kuşe Kağıdın Özellikleri
Ofset baskı sistemlerinde kuşe kağıt kullanımında büyük bir artış gözlenmektedir. Kuşe kaplaması, mürekkebi kağıt yüzeyinde tuttuğundan ve mürekkep en yüksek parlaklığını kağıdın yüzeyinde iken verdiğinden kuşe kağıtlarla çok parlak baskılar elde edilebilir.
Ofset baskı mürekkeplerinin yapısı dolayısıyla viskozitesi ve buna bağlı olarak yapışkanlığı son derece yüksektir.
Baskı sırasında kağıt yüzeyine, baskı mürekkebi tarafından uygulanan çekme kuvvetine karşı kağıdın yeterli mukavemet göstermesi, kabarmaması ve kuşesinin yolunmaması gerekir.
Kağıdın enine ve boyuna profillerinde kalınlık, nem ve kaplama gramajının homojen olması özellikle ofset baskılarda çalışabilirlik açısından oldukça önemlidir. Parlaklık ve yüzey düzgünlüğünün de homojen olması, baskı kalitesini önemli ölçüde etkilemektedir.Ofset Baskıda;
Baskı sırasında kağıt yüzeyine uygulanan çekme kuvveti aynı zamanda baskı forsası ve baskı hızının bir fonksiyonudur. Hızın ve forsanın gereğinden fazla artması veya forsanın makine eninde farklı olması baskıda kabarma sorununa yol açabilir.
Ofset baskı mürekkebinin viskozitesi ve yapışkanlığının yüksek olması dolayısıyla, baskı sırasında kağıt yüzeyine uyguladığı çekme kuvveti yüksektir. Diğer taraftan baskı mürekkebinin bu özelliği sıcaklığa son derece bağlıdır ve sıcaklığın azalmasıyla viskozitesi ve buna bağlı olarak kağıt yüzeyine uyguladığı çekme kuvveti çok fazla miktarda artar.
Baskı mürekkebinin belirli bir sıcaklıktaki viskozitesi ve yapışkanlığının düşürülebilmesi için, yumuşatıcılar ve incelticiler kullanılmaktadır. Baskı sırasında herhangi bir nedenle kabarma sorunu yaşandığında, bu katkı maddelerinin kullanılmasıyla sorunun çözümü mümkün olabilmektedir. - ROTOGRAVÜR BASKI: Rotogravür baskı, yüksek hızlı, bobin beslemeli, rotatif baskıya uyacak şekilde geliştirilmiştir. Baskı, bakır silindirlerden veya klişe silindirlerine sabitlenmiş bakır klişelerden yapılır. Çok sayılı baskı işleri için krom kaplı klişeler kullanılır. Desen, baskı klişesi üzerine fotoğraf yolu ile alınır. Rotogravür baskı önceleri gazetelerin Pazar ilavelerinin tek renkli olarak basımında kullanılmakta iken günümüzde buna ek olarak dergilerin, ambalaj kağıtlarının ve katalogların çok çeşitli ve parlak renkte basımında kullanılmaktadır.
Rotogravür Baskıya Uygun Kuşe Kağıdın Özellikleri
Rotogravür prosesi ile baskı yapıldığında, kağıt klişenin çukur alanlarına girerek orada bulunan mürekkebi alır. Ancak kağıdın yüzey düzgünlüğü iyi olmalı ve klişenin çukur alanlarına basılmasına olanak verecek şekilde yumuşak ve esnek olmalıdır.
Baskı sırasında, yüksek hızda baskı yapılırken, kağıt yüzeyi yeteri kadar düzgün olmayan kısımlarda, kağıt ile klişe temas etmeyeceğinden bazı bölgeler az mürekkep alacak ya da hiç mürekkep almayacaktır.
Çok iyi bir baskı neticesi almak için ise kağıdın kalenderleme işleminden geçmesi gerekmektedir.
Arka yüzdeki baskının görülmemesi için kağıt yeterli derecede opak olmalı, fakat baskı klişesinin parlak yüzeyini çizebilecek sert dolgu maddeleri içermemelidir.Bunları Biliyor musunuz?
- Kağıdın ana hammaddesi selülozdur. Çoğu ağaç cinsi kağıt yapımında kullanılabilir. Ayrıca saman, pamuk ve keten liflerinden de selüloz yapılabilmektedir.
- Fransız biliminsanı Rene de Reaumur , 1719 yılında eşekarılarının yuva yapımında çiğnenmiş odun kullandıklarını farkedip, ağacın kağıt yapımında kullanılabileceği hipotezini ilk atayan insandır. Fakat ne yazık ki Reaumur bu teorisini hiçbir zaman pratikte deneyemedi. İlk defa 1765 yılında ağaç lifleri Almanyada kağıt yapımı denemelerinde kullanılmaya başlandı.
- Her yıl Amerika’ da orman işleri, özel mülk sahipleri ve devlet işletmeleri tarafından 2 milyar ağaç ekilmektedir. Bu da günde yaklaşık 2 milyon ağacın ekildiği anlamına gelmektedir.
- Kağıt kelimesi 4.000 yıl önce Mısır’ da bulunan Nil nehri yakınlarındaki yabani papirus ağacından gelmektedir. Çok eski Mısırlılar, papirus yapraklarını döverek düzeltip yazma işlemi için kullanırlardı.
- Amerikada 70 yıl öncekinden daha fazla miktarda ağaç bulunmaktadır.
- Dünyanın en uzun kızılağacı 110 m yüksekliğinde olup Özgürlük Heykeli’ nden 19 m daha yüksektir.
- Kağıt üzerine basılmış en eski fotoğraf 1849 yılına aittir.
- Milattan sonra 9. yüzyılda oyun kağıtları, kağıt para ve tuvalet kağıtları Çin’de yaygın olarak kullanılıyordu.
- McGraw-Hill Bilim Teknik Ansiklopedisine göre dünyada yaşayan en eski ağaç Kaliforniya ormanlarında bulunan 4600 yaşındaki “Britlecone pine” cinsindeki ağaçtır.
- Rulo şeklindeki tuvalet kağıtları ilk defa 1871 yılında Amerikada kullanıldı.
- Amerika’ da kağıt yapımında kullanılan hammaddelerin yaklaşık üçte ikisi kadarı geri dönüşümlü kağıt ve kereste yapımı sırasındaki atık yongalardan elde edilir.
- Kağıt para ya da onların deyimiyle “uçan para”, Çinliler tarafından M.S. 807 yılları civarında kullanılmaya başlandı. Fakat kağıt para Amerikalılar tarafından ancak 1690 yıllarında kullanılmaya başlandı.
- Kağıt torbalar ilk defa 1850 yılında elyapımı olarak üretildi. Makina yapımı kağıtlar ilk defa 1876 yılında yapıldı.
- Oyun kartları ilk olarak M.S. 969 yılında Çin’ de kullanıldı.
- Rulo kağıt ilk olarak John Tetlow tarafından İngiltere’ de üretildi.
- Yılda 1 milyon baskıdan fazla sirkülasyona sahip ilk magazin “Ladies Home Journal” isimli 1903 yılında basılan magazindir.
- Kleenex peçeteleri ilk patentli peçete olup, ilk zamanlar kadınların yüzlerini temizlemeleri sırasında kullanmalarına yönelik üretilmiştir. Fakat Kimberly Clark firması insanların peçeteleri burunlarını silmek amacıyla kullandıklarını görünce, piyasaya “tek kullanımlık mendil” olarak sürdü.
- Posta pulları, ilk olarak Amerika’ da 1847 yılında kullanıldı.
- 1800′ lü yıllarda kağıt eski kıyafetlerden ve paçavralardan yapılıyordu. Hatta 1855 yılında, Augustus Stanwood isimli bir adam Mısırdan mumya ithal edip üzerindeki bezleri kullandı. Fakat fabrikasında çalışan işçiler mumyalardan kolera kapıp hastalanınca üretimi durdurdu.